Testament oraz dziedziczenie ustawowe to dwa podstawowe sposoby na przekazanie majątku osobom bliskim po śmierci jego właściciela.
Testament a dziedziczenie – co warto wiedzieć?
Jeśli okaże się, że osoba zmarła nie pozostawiła testamentu, w grę wchodzi tzw. dziedziczenie ustawowe, czyli zasady przewidziane w ramach Kodeksu cywilnego. Ustawodawca precyzyjnie określa, kto ma pierwszeństwo do spadku po osobie zmarłej oraz w jakiej kolejności poszczególni krewni mogą dziedziczyć majątek.
W świetle przepisów prawa cywilnego w pierwszej kolejności, jeśli chodzi o dziedziczenie ustawowe, są:
- małżonek,
- dziecko (dzieci).
W przypadku braku małżonka oraz potomstwa uprawnieni do dziedziczenia są rodzice, rodzeństwo oraz ich dzieci, a dalej — dziadkowie, pasierbowie. W przypadku braku krewnych prawo do majątku ma gmina bądź Skarb Państwa.
Testament jest właściwie jedynym prawnie przewidzianym sposobem na to, by przekazać majątek osobie (osobom) innej niż wskazana w Kodeksie cywilnym.
Jakie są rodzaje testamentów?
Prawo spadkowe przewiduje, że testament może przyjąć różne formy — trzeba jednak pamiętać, by dokument ów spełniał określone warunki (pod rygorem nieważności). Najbardziej podstawowa wersja to testament sporządzony własnoręcznie – dokument ten trzeba podpisać i opatrzyć datą.
W skrajnych sytuacjach (np. gdy ktoś jest śmiertelnie chory, a sytuacja jest poważna na tyle, że nie ma czasu na sporządzenie dokumentu u notariusza) testament może zostać sporządzony ustnie; trzeba to jednak zrobić w obecności świadków.
Zdecydowanie lepiej — również po to, by zapobiec ewentualnym sporom między spadkobiercami w przyszłości — spisać testament u notariusza.
Testament a dziedziczenie ustawowe – co ma pierwszeństwo?
Testament to dokument, który co do zasady ma pierwszeństwo nad dziedziczeniem ustawowym. Rozwiązania przyjęte w Kodeksie cywilnym wchodzą w grę dopiero w sytuacji, gdy testamentu nie sporządzono lub gdy z powodów formalnych okaże się on nieważny (np. jeśli dokument ten został napisany pod przymusem czy przez osobę niezdolną do świadomego działania).
Testament daje właścicielowi majątku znacznie więcej możliwości w porównaniu z dziedziczeniem ustawowym. Spadkodawca może bowiem powołać do spadku dowolną osobę — nie tylko członków dalszej rodziny, ale także przyjaciela czy organizację charytatywną.
Taki stan rzeczy nie oznacza jednak, że poprzez sporządzenie testamentu można zupełnie pominąć zasady przyjęte w Kodeksie cywilnym. Prawa małżonka czy dzieci chroni rozwiązanie określane jako tzw. zachowek. Tak rozumiany zachowek to w pewnym sensie zabezpieczenie przed sytuacją, w której bliski członek rodziny zostałby pominięty, mimo bliskiej więzi ze zmarłym (do tego mogłoby dojść np. wskutek sporu rodzinnego).
Kancelaria Opole a dziedziczenie ustawowe/testament
Praktyka pokazuje, że testament zostawia to rozwiązanie, które zostawia więcej pytań niż odpowiedzi. Jeśli treść zapisów testamentowych jest niejasna, może łatwo dojść do sporów między spadkobiercami. W takiej sytuacji konieczna jest interpretacja dokumentu przez sąd, który stara się odczytać rzeczywistą wolę zmarłego. Czasem takie postępowania trwają nawet wiele lat, a w przebrnięciu przez wszystkie formalności może pomóc jedynie wsparcie prawników (JK kancelaria –kancelariajk.opole.pl).
Testament czy dziedziczenie ustawowe?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ale jeśli właściciel majątku pragnie mieć kontrolę nad tym, co stanie się z majątkiem po jego śmierci, sporządzenie testamentu może być dobrym rozwiązaniem. Dzięki temu może uniknąć niepotrzebnych konfliktów w rodzinie i upewnić się, że jego majątek trafi do właściwych osób. Dziedziczenie ustawowe to uniwersalne rozwiązanie, aczkolwiek trzeba mieć nie zawsze spełnia indywidualne oczekiwania. Dlatego testament to najlepszy sposób, by mieć pewność, że po śmierci sprawy potoczą się zgodnie z własną wolą.
